Υπερηχογράφημα Β’ Τριμήνου

Στο υπερηχογράφημα 2ου τριμήνου κύησης γίνεται λεπτομερής έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου για να ελεγχθεί εάν το έμβρυο αναπτύσσεται φυσιολογικά και να ανιχνευθούν τυχόν ανωμαλίες του εμβρύου. Η εξέταση γίνεται διακοιλιακά. Ελέγχεται η ανάπτυξη του εμβρύου και η ανατομία του κατά συστήματα. H ιατρός εξηγεί την εικόνα στην οθόνη και τα υπερηχογραφικά ευρήματα λεπτομερέστατα.

Συγκεκριμένα:

  • Κρανίο: ελέγχεται το σχήμα και η φυσιολογική οστική πυκνότητα του κρανίου
  • Εγκέφαλος: η αρχιτεκτονική δομή του εγκεφάλου, τα ημισφαίρια, οι κοιλίες και η παρεγκεφαλίδα
  • Πρόσωπο: οι φακοί των οφθαλμών, η μύτη και οι ρώθωνες, άνω γνάθος και η σκληρή υπερώα, η κάτω γνάθος, η γλώσσα, ο φάρυγγας, τα χείλη, τα αυτιά και το προφίλ του εμβρύου
  • Σπονδυλική στήλη: η φυσιολογική οστική πυκνότητα και το σχήμα της σπονδυλικής στήλης και των λαγονίων οστών
  • Τράχηλος-θώρακας: ο τράχηλος και ο αυχένας, ο θώρακας και οι πνεύμονες
  • Καρδία: oι τέσσερις κοιλότητες της καρδιάς, το αορτικό τόξο, η  έκφυση της αορτής  και της πνευμονικής,η συμβολή αορτής με τη πνευμονική αρτηρία, η δεξιά υποκλείδιος, το μεσοκοιλιακό διάφραγμα,οι πνευμονικές φλέβες, φυσιολογική λειτουργεία ή ανεπάρκεια της τριγλώχινας και μιτροειδής βαλβίδας
  • Κοιλία: το κοιλιακό τοίχωμα, το στομάχι, ,το έντερο του εμβρύου, η χοληδόχος κύστη,το ήπαρ και η ηπατική φλέβα
  • Ουροποιητικό σύστημα: τα νεφρά, η ουροδόχος κύστη και τα γεννητικά όργανα
  • Οστά: η οστική πυκνότητα και το σχήμα των οστών του βραχιονίου, της κερκίδας, της ωλένης, του μηριαίου, της κνήμης, της περόνης
  • Άκρα: οι παλάμες και δάκτυλα χεριών, τα πέλματα και δάκτυλα κάτω άκρων

Επίσης στο υπερηχογράφημα 2ου επιπέδου επαναπροσδιορίζεται η πιθανότητα το έμβρυο να έχει σύνδρομο Down με βάση την παρουσία ή όχι συγκεκριμένων υπερηχογραφικών ευρημάτων (ελάσσονες δείκτες για χρωμοσωμικές ανωμαλίες) που είναι:

  • Το πάχος της αυχενικής πτυχής.
  • Το βραχύ μηριαίο οστό.
  • Η υδρονέφρωση (αύξηση της ποσότητας των ούρων στις πυέλους των νεφρών του εμβρύου).
  • Η ηχογενής εστία (ηχογενής περιοχή στους θηλοειδείς μυς της καρδιάς).
  • Το υπερηχογενές έντερο (εντονότερη αντανάκλαση στην απεικόνιση του εντέρου με τους υπερήχους).
  • Αποκλίνουσα δεξιά υποκλείδεια αρτηρία
  • Απών ή υποπλαστικό ρινικό οστό
  • Κοιλιομεγαλία εγκεφάλου

Πρέπει να επισημάνουμε ότι το υπερηχογράφημα 2ου επιπέδου έχει χαμηλή ευαισθησία στην ανίχνευση χρωμοσωμικών ανωμαλιών. Για παράδειγμα 40% των παιδιών με σύνδρομο Down εμφανίζονται φυσιολογικά κατά την εξέταση αυτή.

Σε περίπτωση που εντοπιστεί κάποιος έλασσον υπερηχογραφικός δείκτης γίνεται επαναπροσδιορισμός της πιθανότητας για χρωμοσωμική ανωμαλία με βάση τον κίνδυνο που προσδιορίστηκε στο 1ο τρίμηνο. Εάν ανιχνευθεί κάποιος δείκτης ενισχύεται η πιθανότητα χρωμοσωμικής ανωμαλίας. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το έμβρυο πάσχει. Το ίδιο ισχύει και για το αντίθετο. Ότι δηλαδή εάν δεν ανιχνευθεί κάποια ανωμαλία δεν σημαίνει ότι οι πιθανότητες ανωμαλίας μηδενίζονται, αλλά απομακρύνονται οι υποψίες τυχόν ύπαρξής της. Ο μοναδικός τρόπος διάγνωσης κάποιας χρωμοσωμικής ανωμαλίας ή γενετικού συνδρόμου στο 2ο τρίμηνο κύησης είναι με τη διενέργεια αμνιοπαρακέντησης (με κίνδυνο αποβολής 1%)

Ο συγκεκριμένος υπερηχογραφικός έλεγχος πραγματοποιείται μεταξύ 18ης και 24ης εβδομάδας κύησης, συνήθως όμως μεταξύ 20ης και 22ης βδομάδας. Ο λόγος που επιλέγεται το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα είναι διότι το έμβρυο έχει αναπτυχθεί ικανοποιητικά, η εξέταση είναι δυνατή διότι το έμβρυο μπορεί να λάβει τις κατάλληλες θέσεις για την εξέταση και δεν ξεπερνά τις 24 βδομάδες που είναι το νομικό όριο που επιτρέπεται ο τερματισμός της κύησης σε περίπτωση που διαγνωστεί κάποια σοβαρή ανωμαλία.

Το υπερηχογράφημα 2ου επιπέδου πραγματοποιείται από άτομα που έχουν εξειδικευτεί και πιστοποιηθεί για την εκτέλεση της συγκεκριμένης εξέτασης και συμμετέχουν σε συνεχή ετήσιο έλεγχο των αποτελεσμάτων τους για ανανέωση της άδειας τους. (Σε αντίθεση με το υπερηχογράφημα 1ου επιπέδου που μπορεί να πραγματοποιηθεί από κάθε μαιευτήρα ή ακτινολόγο χωρίς κάποια εξειδίκευση και ανάλογη εμπειρία.)

Image_3 tiny

Στον παρακάτω ιστότοπο μπορεί κανείς να ενημερωθεί για τους εγκεκριμένους ιατρούς στην Κύπρο που κατέχουν πιστοποίηση από το FMF (Fetal Medicine Foundation) για τη διενέργεια της συγκεκριμένης εξέτασης. (https://fetalmedicine.org/lists/map/certified/fetal-abnormalities)

Όσο αφορά την αποτελεσματικότητα του υπερηχογραφήματος 2ου επιπέδου, όσο λεπτομερές και αν είναι δεν μπορεί να αποκλείσει το σύνολο των ανωμαλιών και να εγγυηθεί τη γέννηση φυσιολογικού. Ο λόγος είναι ότι δε μπορεί να διαγνώσει το 20-30% των ανωμαλιών που μπορεί να υπάρχουν κατά την εξέταση ,επειδή είτε δε φαίνονται στο υπερηχογράφημα του 2ου τριμήνου και οι ανωμαλίες αυτές θα μπορούσαν να  εμφανιστούν υπερηχογραφικά  αργότερα στο 2ο ή και στο 3ο τρίμηνο ή και καθόλου είτε γιατί οι διαγνωστικές δυνατότητες της εξέτασης περιορίζονται από προβλήματα τεχνικής φύσεως (π.χ. περιορισμένη απεικόνιση λόγω αυξημένου σωματικού βάρους της εγκύου) κ.λ.π. Έτσι κατά το αναλυτικό υπερηχογράφημα 2ου επιπέδου μπορεί να ανιχνευθεί κατά μέσο όρο το 70% των σοβαρών και το 45% των ήπιων ανατομικών ανωμαλιών του εμβρύου.

Επίσης κατά την εξέταση 2ου επιπέδου μπορεί, εάν η γυναίκα επιθυμεί, να εξεταστεί και ο τράχηλος και η ροή του αίματος στις μητριαίες αρτηρίες και να προσδιοριστεί ο κίνδυνος πρόωρου τοκετού  λόγω ανεπάρκειας τραχήλου, προεκλαμψίας και υπολοιπόμενης ανάπτυξης εμβρύου που οφείλεται στην κακή αιμάτωση του πλακούντα. Η εξέταση αυτή πραγματοποιείται διακολπικά, αλλά έχει πολύ μικρή διάρκεια (συνήθως 2-3 λεπτά).

Στο τέλος της εξέτασης η κάθε ασθενής θα παραλάβει αναφορά για τα όσα έχουν ελεγχθεί καθώς και φωτογραφίες 2D, 3D και 4D καταγεγραμμένες σε DVD.